20 lat Muzeum Kolejnictwa
Jubileusz w Jaworzynie Śląskiej
Magdalena Ilgmann
Powstanie Muzeum
W 2004 roku z inicjatywy Haliny Dydycz, ówczesnej Burmistrz Jaworzyny Śląskiej, dr Piotr Gerber wraz z współpracownikami powołał Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na bazie porzuconego przez PKP Skansenu Kolejowego. Muzeum zarejestrowane w Ministerstwie Kultury przejęło zniszczone budynki lokomotywowni z 1908 roku wraz z infrastrukturą kolejową.
Przez lata prowadzono prace budowlane i konserwatorskie nad zniszczonymi budynkami, a także przeprowadzono remonty zabytkowego taboru kolejowego. Rozpoczęto udostępniać turystom kolejne budynki i eksponaty. Od 2008 roku zapoczątkowano przejazdy kolejowe własną wyremontowana lokomotywą parową TKt48/18. Pasażerów wożono do śląskich atrakcji turystycznych w wyremontowanych przez konserwatorów z Muzeum wagonach osobowych z lat 20-tych XX wieku.
Muzeum zakupiło wiele zaniedbanych wymagających remontów historycznych lokomotyw i wagonów. Obecnie w zbiorach Muzeum znajduje się blisko 150 różnych pojazdów kolejowych.
Pani Katarzyna Szczerbińska -Tercjak, od 2006 roku dyrektor Muzeum, swoją pracą i zaangażowaniem zwiększyła atrakcyjność Muzeum. Już w 2018 roku Muzeum odwiedziło ponad 50.000 turystów. Zabytkowe pociągi przewiozły blisko 100 tysięcy pasażerów.
Prowadzone przez lata prace konserwatorskie i budowlane doprowadziły do poprawy stanu
infrastruktury obiektów muzealnych oraz rozbudowy torowisk wewnątrz Muzeum. Prace te
umożliwiły uruchomienie trasy turystycznej zabytkowym taborem po terenie Muzeum. Wsparcie w ostatnich 3 latach prac budowlanych środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej pozwoliło na wykonanie szeregu ważnych prac takich jak, nowy wodociąg czy remont instalacji elektrycznej.
Atrakcje Muzeum Kolejnictwa
Dzisiaj w Muzeum można zobaczyć kolekcje lokomotyw i wagonów różnych producentów od XIX wieku do lat współczesnych. Zabytki można podziwiać we wnętrzu odrestaurowanej lokomotywowni oraz na terenie Muzeum. Od roku można zobaczyć, czynny pochodzący z początku XX wieku warsztat naprawczy wyposażony w sprawne zabytkowe maszyny do obróbki metalu. Do zwiedzania udostępnione są kolejowe wnętrza z różnych okresów, a także wielka makieta kolejowa sterowana oryginalnymi urządzeniami z przełomu XIX i XX wieku. Wiele atrakcji czeka też na młodych turystów od placu zabaw do parowozu „Tomek” znanego z popularnej bajki dla dzieci.
Turystów po przejażdżce po Muzeum zabytkowym pociągiem, na degustacje kolejowych potraw, zaprasza restauracja urządzona w oryginalnym polskim wagonie restauracyjnym WARS z lat siedemdziesiątych XX wieku. W Muzeum można też spędzić noc w oryginalnych z lat siedemdziesiątych XX wieku wagonach sypialnych.
Zespół pracowników Muzeum prowadzi prace nad konserwacją zabytków techniki na potrzeby innych muzeów i kolekcjonerów. Wśród prac konserwatorskich wymienić należy konserwacje drewnianego wagonu towarowego dla Muzeum w Auschwitz.
Pracownicy po przewodnictwem Dyrektor angażują się w pomoc przy zachowaniu zabytkowych obiektów kolejowych na terenie Dolnego Śląska. Dzięki aktywności zespołu udało się zatrzymać projekt zniszczenia zabytkowego mostu kolejowego w Pilichowicach koło Jeleniej Góry, który to, twórcy filmu Mission Impossible planowali wysadzić na potrzeby sceny filmowej.
Osiągnięcia Muzeum na polu ochrony zabytków techniki zostały wielokrotnie nagrodzone. W 2019 roku nagrodę Kulturalną Śląska otrzymała Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, do której należy Muzeum Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej.
Gala 20-lecia Muzeum
W 2024 roku mija 20 lat od założenia Muzeum. 20 i 21 września 2024 roku Dyrektor Muzeum zaprasza na specjalną edycję corocznej Gali Parowozów w Muzeum Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej.
Wśród przygotowanych atrakcji będą prezentacje zabytkowych i współczesnych lokomotyw i wagonów. Będzie można wziąć udział w wycieczkach zabytkowym pociągiem po okolicy, a także przejazdach po Muzeum. W trakcie sobotniej wieczornej Gali przedstawimy historię Muzeum w teatralnej scenerii budynku lokomotywowni. Scenom teatralnym towarzyszyć będą występy znanych artystów – przyjaciół Muzeum. W niedzielę 21 września planujemy międzynarodową debatę poświęconą ochronie historycznego kolejnictwa.
Zapraszamy na tą ważną dla nas i wszystkich zainteresowanych zachowaniem dziedzictwa
przemysłowego uroczystość.
Muzeum Kolejnictwa jest częścią grupy zachowanych przez Fundację Ochrony Dziedzictwa
Przemysłowego Śląska zabytkowych obiektów przemysłowych. Wśród nich są: Muzeum Hutnictwa Cynku „Walcownia” w Katowicach, zabytkowy Młyn zbożowy w Dzierżoniowie, Muzeum Porcelany Śląskiej w Tułowicach koło Opola, Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa w Dzierżoniowie oddział Muzeum w Jaworzynie Śląskiej, Muzeum Technik Rolniczych w Piotrowicach Świdnickich oraz zabytkowa walcownia cynku SILESIA w Świętochłowicach.
Attraktionen
20 Jahre Eisenbahnmuseum Jubiläumsfest in Königszelt/Jaworzyna Śląska
Magdalena Ilgmann
Auf Initiative von Halina Dydycz, der damaligen Bürgermeisterin von Königszelt/Jaworzyna Śląska, gründeten Dr. Piotr Gerber und seine Mitarbeiter im Jahr 2004 das Industrie- und Eisenbahnmuseum auf der Grundlage des von den Polnischen Staatsbahnen/PKP aufgegebenen Eisenbahn-Freilichtmuseums. Das beim Kulturministerium registrierte Museum übernahm die baufälligen Gebäude des Lokschuppens von 1908 sowie die Eisenbahninfrastruktur.
Gründung des heutigen Eisenbahnmuseums 2004
Im Laufe der Jahre wurden Bau- und Konservierungsarbeiten an den baufälligen Gebäuden und Reparaturen am historischen Rollmaterial durchgeführt. Nach und nach wurden weitere Gebäude und Exponate für Touristen zugänglich gemacht. Seit 2008 werden mit der museumseigenen, restaurierten Dampflokomotive TKt48/18 Fahrten zu schlesischen Sehenswürdigkeiten in den von den Restauratoren des Museums renovierten Personenwagen aus den 1920er Jahren angeboten.
Das Museum hat viele vernachlässigte und reparaturbedürftige historische Lokomotiven und Waggons erworben. Zurzeit umfasst die Sammlung des Museums fast 150 verschiedene Eisenbahnfahrzeuge.
Katarzyna Szczerbińska-Tercjak, die das Museum seit 2006 leitet, hat mit ihrer Arbeit und ihrem Engagement die Attraktivität des Museums gesteigert. Bereits im Jahr 2018 wurde das Museum von mehr als 50.000 Touristen besucht.
Die historischen Züge beförderten fast 100.000 Fahrgäste.
Die im Laufe der Jahre durchgeführten Konservierungs- und Bauarbeiten haben zu einer Verbesserung der Infrastruktur der Museumseinrichtungen und zum Ausbau der Gleisanlagen innerhalb des Museums geführt. Diese Arbeiten haben es ermöglicht, eine touristische Route mit historischen Fahrzeugen durch das Museumsgelände zu eröffnen. Die Unterstützung der Bauarbeiten in den letzten drei Jahren durch Mittel der Europäischen Union ermöglichte die Durchführung von zahlreichen wichtigen Arbeiten, wie zum Beispiel: die Verlegung einer neuen Wasserleitung und die Renovierung der Elektroinstallation.
Fülle der Attraktionen begeistert die Besucher
Heute beherbergt das Museum eine Sammlung von Lokomotiven und Waggons verschiedener Hersteller aus der Zeit vom 19. Jahrhundert bis zur Gegenwart. Die Exponate können im restaurierten Lokschuppen und auf dem Museumsgelände bewundert werden. Seit einem Jahr kann man auch eine Reparaturwerkstatt vom Anfang des 20. Jahrhunderts besichtigen, die mit historischen immer noch funktionierenden Metallbearbeitungsmaschinen ausgestattet ist. Eisenbahninterieurs aus verschiedenen Epochen sind ebenso zu besichtigen wie eine große Eisenbahnatrappe, die mit Originalausrüstungen aus der Zeit um die Jahrhundertwende gesteuert wird. Auch auf die kleinen Besucher warten zahlreiche Attraktionen, angefangen von einem Spielplatz bis hin zur Dampflokomotive „Thomas“, die aus dem beliebten Kinderfilm „Thomas & seine Freunde“ bekannt ist.
Nach einer Fahrt durch das Museum mit einem historischen Zug können die Besucher in einem Restaurant, das in einem originalen polnischen WARS-Speisewagen aus den 1970er Jahren eingerichtet ist, Eisenbahngerichte probieren. Das Museum bietet auch die Möglichkeit, in Original-Schlafwagen aus den 1970er Jahren zu übernachten.
Das Team von Museumsmitarbeitern arbeitet ebenfalls an der Konservierung von technischen Denkmälern für andere Museen und Sammler. Zu den Konservierungsarbeiten gehört die Restaurierung eines hölzernen Güterwagens für das Auschwitz-Museum.
Schutz und Erhalt historischer Eisenbahnbauten
Unter der Leitung der Direktorin engagieren sich die Mitarbeiter für den Erhalt historischer Eisenbahnbauten in Niederschlesien. Dank dieser vom Eisenbahnmuseum ausgehenden Aktivitäten konnte zum Beispiel vor einiger Zeit die Zerstörung der historischen Eisenbahnbrücke in Pilchowitz/Pilichowice bei Hirschberg/Jelenia Góra verhindert werden, die von den Machern des Films „Mission Impossible” für eine Filmszene gesprengt werden sollte. Auch in dieser Zeitschrift haben wir damals über die erfolgreichen, heftigen Proteste gegen die geplante Zerstörung der historischen Eisenbahnbrücke berichtet.
Die herausragenden Leistungen des Museums auf dem Gebiet des technischen Denkmalschutzes wurden mehrfach ausgezeichnet. Im Jahr 2019 wurde unter anderem der Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen an die von Dr. Piotr Gerber geleitete Stiftung zum Schutz des industriellen Erbes Schlesiens verliehen, zu der auch das Eisenbahnmuseum in Königszelt/Jaworzyna Śląska gehört.
Schau der Dampflokomotiven und Gala mit Stars
In diesem Herbst wird das 20-jährige Bestehen des Eisenbahnmuseums gefeiert. Am 20. und 21. September 2024 findet dort eine Sondervorstellung der jährlichen großen Schau der Dampflokomotiven statt. Zu den vorbereiteten Attraktionen gehören Präsentationen historischer und zeitgenössischer Lokomotiven und Waggons. Es wird möglich sein, an Rundfahrten mit historischen Zügen in der Region sowie an Fahrten durch das Museum teilzunehmen. Während der Gala am Samstagabend werden die Veranstalter die Geschichte des Museums vor der theatralischen Kulisse des Lokschuppens präsentieren. Die Theaterszenen werden von Auftritten bekannter Künstler – Freunde des Museums – begleitet. Am Sonntag, den 21. September, wird eine internationale Debatte über die Erhaltung historischer Eisenbahnen stattfinden. Alle Veranstaltungen sind öffentlich und interessierte Besucher sind willkommen.
Das Eisenbahnmuseum gehört zu einer Gruppe historischer Industriebauten, die von der Stiftung zum Schutz des industriellen Erbes Schlesiens erhalten werden. Zu dieser Gruppe gehören: Das Museum für Zinkmetallurgie „Walzwerk“/„Walcownia” in Kattowitz, die historische Hilbert-Getreidemühle in Reichenbach/Dzierżoniów, das Museum für schlesisches Porzellan in Tillowitz/Tułowice bei Oppeln/Opole, das Museum für Industrie und Eisenbahnwesen in Reichenbach /Dzierżoniów: eine Zweigstelle des Museums in Königszelt/Jaworzyna Śląska, das Museum für Landtechnik in Peterwitz/Piotrowice Świdnickie und das historische Zinkwalzwerk SILESIA in Schwientochlowitz/Świętochłowice.