Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska
Szanowni Państwo,
informujemy, że po raz kolejny Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej włączyło się do ogólnopolskiej akcji organizowanej przez Polską Organizację Turystyczną
– POLSKA ZA PÓŁ CENY.
Do zwiedzania i kupowania biletów w obniżonych cenach zapraszamy w dwa listopadowe weekendy: 19.11.2022-20.11.2022 oraz 26.11.2022-27.11.2022
Zniżka obejmuje bilety na przejazd edukacyjny w zabytkowym wagonie po Trasie Parowozowej.
Serdecznie zapraszamy!
Informujemy, że sprzedaż biletów na przejazd Czeskim Expressem została zakończona!
Już 3 września na dolnośląskie szlaki ponownie wjedzie Muzealny Pociąg Specjalny „Czeski Express”. Parowy express połączy region pardubicki z województwem dolnośląskim. Wycieczkę po czesko-polskim pograniczu zabytkowym pociągiem dla pasjonatów zabytkowych pociągów przygotował region pardubicki we współpracy z Muzeum Starych Maszyn w Žamberku, Muzeum Kolejnictwa w Jaworzynie Śl.
Skład Parowego Expressu to zabytkowe wagony oraz lokomotywa 555.153. Lokomotywa ta to niemiecki parowóz wojenny przejęty po wojnie przez kolej czeską, oznaczony serią 555. Przejazd jest częścią planu uruchomienia turystycznej linii kolejowej z Muzeum Kolejnictwa w Dolnej Lipce we współpracy z Muzeum Dawnych Maszyn i Technologii w Žamberku, muzeami należącymi do Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska oraz samorządem Dzierżoniowa.
Wypełnienie formularza jest jedyną formą dokonania rezerwacji miejsc na przejazd muzealnego pociągu specjalnego w dniu 3 września 2022 r. (Sobota)
Po dokonaniu rezerwacji (wypełnieniu formularza) prosimy o przelew na konto Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska: 89 1090 1522 0000 0001 4189 8690 (Santander Bank Polska) za przejazd, cena jednego biletu to 20.00 zł / os./ w obie strony. Tytuł przelewu: Parowy Express – Imię i Nazwisko osoby dokonującej opłaty / ilość osób / trasa przejazdu
Jednocześnie informujemy, że Muzeum Kolejnictwa na Śląsku prowadzi sprzedaż biletów WYŁĄCZNIE na cały przejazd, tj. nie ma możliwości zakupu biletów na krótszych odcinkach w niższej cenie!
Planowane godziny przejazdu:
10:30 Międzylesie
10:52/10:57 Bystrzyca Kł.
11 20/10:25 Kłodzko
11:51/11:10 Kamieniec Ząb.
13 06/13:10 Dzierżoniów
13:25/13:27 Świdnica
13:37/ 15 02 Jaworzyna Śl.
15:10/ 15:12 Świdnica
15:37/15:47 Dzierżoniów
16:37/17:02 Kamieniec Ząb.
17:37/17:42 Kłodzko
18:02/18:07 Bystrzyca Kł.
18:27/18:32 Międzylesie
Wspólny projket „Wycieczki parowozem po pograniczu czesko-polskim“ obejmuje trzy wycieczki zabytkowymi pociągami i autobusami wzdłuż granicy czesko-polskiej
Terminy wydarzeń:
25.06.2022 | 3.09.2022 – wycieczka parowozem w zabytkowym pociągu z Ústí nad Orlicą do Jaworzyny Śląskiej. Celem wycieczki będzie Muzeum w Javořinie Śląskiej. Więcej informacji: https://vlaky.pardubickykraj.cz/.
17.09. 2022 zostanie zorganizowana wycieczka dla miłośników zabytków techniki dla 90 osób z Polski i Czech. Przejazd będzie zorganizowany na trasie Jaworzyna Śląska- Zamberk – Jaworzyna Śląsku w celu wzięcia udziału w projekcie Dni otwartych dveri organizowanych przez Muzeum Starych Stroju w Zamberku. Przejazd będzie zrealizowany przez 2 pojazdy autokarowe.
Przed nami sierpniowy weekend, do naszego Muzeum ponownie zawita PAROWÓZ TOMEK i JEGO PRZYJACIELE. W dniach 13, 14 i 15 Sierpnia zapraszamy do zabytkowej parowozowni na spotkanie z Tomkiem i innymi lokomotywami, które przywitają wszystkie dzieci uśmiechniętymi buźkami. W tym roku czeka na dzieci aż 12 stacji z różnego rodzaju warsztatami i zajęciami:
↔️ STACJA 1: KOLEJOWE ZAGADKOWO (Rebusy, zagadki i quizy z Tomkiem)
↔️ STACJA 2: ODKRYJ TAJEMNICE PAROWOZU
↔️ STACJA 3: MALOWNICZY ZAKĄTEK
↔️ STACJA 4: KOLOROWY POCIĄG 3D
↔️ STACJA 5: ZRÓB SOBIE ZDJĘCIE Z TOMKIEM I PRZYJACIÓŁMI (FOTOBUDKA)
↔️ STACJA 6: MALOWANIE TWARZY
↔️ STACJA 7: ZRÓB WŁASNEGO SLIME
↔️ STACJA 8: KINO
↔️ STACJA 9: TATUAŻE BROKATOWE
↔️ STACJA 10: GRY I ZABAWY SPRAWNOŚCIOWE
↔️ STACJA 11: ZWIEDZANIE MAKIET I EKSPOZYCJI
↔️ STACJA 12: PRZEJAŻDŻKI ZABYTKOWYM WAGONIE
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku czynne jest przez cały weekend od 10:00 do 18:00. Na głodnych i spragnionych czeka wagon WARS serwujący proste i smaczne dania barowe oraz ciepłe i zimne napoje. Zmęczonych i jednocześnie głodnych dodatkowych wrażeń zapraszamy do skorzystania z oferty noclegowej w wagonach sypialnych!
Na bocznicy Muzeum trwają renowacyjne taboru kolejowego. Zbiory Muzeum Kolejnictwa na Śląsku tworzy ponad 150 pojazdów kolejowych z lat od 1880 do lat 70 XX wieku. Kolekcja obejmuje m.in. ponad 40 lokomotyw parowych produkcji niemieckiej, polskiej, amerykańskiej i angielskiej, lokomotywy spalinowe i elektryczne oraz zbiór wagonów a także kolejowe pojazdy specjalistyczne, które stoją głównie na terenie zewnętrznym.
Aby utrzymać eksponaty w dobrej kondycji musimy przeprowadzać ich konserwacje i renowacje, które polegają na oczyszczeniu powierzchni z warstw malarskich oraz korozji, przywróceniu historycznego malowania, a także uzupełnieniu brakujących elementów, naniesieniu oznaczeń taborowych, czy też wymianie desek podłogowych i szyb. Podczas prac renowacyjnych w lipcu udało się przywrócić blask parowozy:
Prace te udało wykonać dzięki firmie Greenbrier – Wagony Świdnica Wagony oraz PHU STEP Williams Hayward International Coatings. Jeśli macie ochotę wesprzeć nasze kolejne renowacje taboru serdecznie zapraszam do kontaktu muzeum@muzeumtechniki.pl
Emocje i para opadły po sobotniej niesamowitej podróży w której udział wzięło prawie 500 osób. Pragniemy dziś wszystkim zaangażowanym w organizację pociągu serdecznie podziękować za to pomoc w organizacji tego wydarzenia. Przede wszystkim Muzeum starých stroju w Zamberku oraz województwu Pardubickiemu oraz polskim samorządam na trasie pociągu ( Międzylesie, Bystrzyca Kłodzka, Kamieniec Ząbkowicki, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Świdnica, Jaworzyna Śląska).
Znakomita organizacja przejazdu udała się dzięki przewoźnikom po stronie polskiej CARGO Master oraz czeskiej MBM Rail oraz transport wagonów polskich na granicę dzięki firmie Alza. Pociąg prowadzony przez parowóz 555.0153 z z Ústí nad Orlicí przez Letohrad i Dolní Lipkę przekroczył granicę przez Lichkov i Międzylesie, w Polsce przejechał przez Bystrzycę Kłodzką, Ząbkowice Śląskie, Kamieniec Ząbkowicki, Dzierżoniów i Świdnicę i dotarł do Jaworzyny Śląskiej. Pasażerowie pociągu dzięki znakomitej organizacji samorządów mogli zwiedzać poszczególne miasta z przewodnikami, a jednostki OSP zapewniły wodę do parowozu.
Przejazd realizowany był w ramach projektu „Wyjazdy parowe przez granicę czesko – polską”, na który planowane jest zabezpieczenie dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Euroregionu Glancensis.
Pociąg cieszył się wielką popularnością zarówno wśród pasażerów, jak również fotografów śledzących jego przejazd na kolejowych szlakach Dolny Śląsk. Efektem realizacji tego pociągu promocyjnego było również zacieśnienie współpracy między partnerami z Czech i Polski. Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji tego przedsięwzięcia.Już teraz możemy zapowiedzieć Czeski Express 3 września oraz wycieczkę amerykańskim schoolbusem z Jaworzyny Śląskiej 17 września na Dni Otwarte Muzeum starých stroju w Zamberku.
Muzeum Kolejnictwa na Śląsku
Zlokalizowane jest na terenie najstarszego węzła kolejowego na terenie Dolnego Śląska. Zajmuje teren ponad 2.5 ha otwartej przestrzeni. Na 3 km torów zgromadzono 150 zabytkowych pojazdów kolejowych – lokomotyw, wagonów i pojazdów specjalistycznych dokumentujących historię techniki kolejowej w XIX i XX wieku.
Ozdobą jaworzyńskiej kolekcji jest zabytkowa, sprawna lokomotywa parowa TKt48-18 z 1951 r., która wraz z zestawem 3 wagonów osobowych Ci / Bi z lat 20-tych XX wieku w wybrane weekendy przemierza kolejowe szklaki Dolnego Śląska, prowadząc pociągi specjalne dla wszystkich chętnych.
Żwirownia w Jaworzynie Śląskiej
Zbiorniki wodne powstałe wskutek wydobywania w tym miejscu latami glinek kaolinowych oraz żwiru. Miejsce rekreacji dla mieszkańców i raj dla wędkarzy.
Muzeum Techniki Rolniczej na Śląsku w Piotrowicach Świdnickich
Obecnie w obiekcie prowadzone są prace adaptacyjne kompleksu dworu i folwarku na cele planowanego Muzeum Techniki Rolniczej na Dolnym Śląsku. W remontowanych nieruchomościach powstaje „Żywy Folwark” – muzeum, w którym prezentowana będzie nie tylko historia rozwoju rolnictwa, ale także przedstawione będzie życie w gospodarstwach rolnych XIX i początku XX wieku.
W muzeum, po zakończeniu prac remontowych i adaptacyjnych funkcjonować będą: stodoły, chlewnie, stajnie, kurniki, spichlerz, kuźnia. Obiekty pełnić będą swoje pierwotne funkcje. Zobaczyć będzie można typowe dla historii śląskiego rolnictwa zwierzęta hodowlane. Na pobliskich polach uprawiane będą rośliny charakterystyczne dla gospodarki Dolnego Śląska z przełomu XIX i XX wieku jak len, konopie czy czerwień. Ważną częścią muzeum będzie ekspozycja maszyn stosowanych w rolnictwie w XIX i XX wieku.
Zespół pałacowo-folwarczny w Bagieńcu
Usytuowany w centrum wsi, w obniżeniu między niewielkimi wzniesieniami, otaczającymi wieś. Otoczony od wschodu i północy dużymi stawami hodowlanymi, od południa i zachodu łąkami i polami uprawnymi.
Do pałacu można się dostać kamiennym mostem wybudowanym w miejscu mostu zwodzonego. Zachowały się m.in. XIX – wieczny kamienny portal, kartusz herbowy oraz pomieszczenia ze sklepieniami kolebkowymi. W pałacu gościło wiele znanych osobistości takich jak Johann Wolfgang Goethe czy Friedrich Bogislaw von Tauentzien.
Kościół pw. św. Jadwigi w Bolesławicach
Pierwsze informacje o nim pochodzą z 1318 roku. Zbudowany z kamienia w II połowie XIV wieku i przebudowany w początkach XVI wieku. Remontowany w latach 1836, 1926 i 1966. Murowany, jednonawowy, orientowany, z kwadratowym prezbiterium i z takąż wieżą od zachodu. W 1516 roku z północnej strony dobudowano kaplicę. Wnętrze nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym i gwiaździstym. We wnętrzu uwagę przykuwa kamienne sanktuarium z 1515 roku, renesansowy obraz Madonny z XVI wieku oraz późnorenesansowy ołtarz główny z początku XVII wieku. Na zewnątrz znajdują się dwa krzyże pokutne. Kościół otoczony jest murem z XVII wieku.
Kościół św. Michała Archanioła w Milikowicach
Obiekt został wzniesiony prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku. Do obecnego wyglądu przekształcono go w wieku XV, nadając mu styl wczesnogotycki. W XVIII wieku podwyższono wieżę oraz zawieszono dzwony. W latach 1999 i 2002 kościół przeszedł kapitalny remont. W kościele warte uwagi są neogotycki ołtarz z drewna pochodzący z XIX wieku, ołtarze boczne i organy z 1879 r. W świątyni znajdują się relikwie I stopnia św. Jana Pawła II (kropla krwi wsączona w białe płótno) przekazane przez kardynała Stanisława Dziwisza.
Poniemiecki cmentarz ewangelicki w Nowicach
Obiekt z całą pewnością wart odwiedzenia. Jest wyjątkiem na mapie innych takich miejsc na mapie Polski. Wysprzątany, wszystkie cokoły i płyty poustawiane, usypane z ziemi groby, płyty z nazwiskami mozolnie odtwarzane z wielu kawałków. Na każdej mogile znicz i stroik ze sztucznych kwiatów. Wszystko to zasługa pochodzącego z Nowic mieszkańca Wałbrzycha – Józefa Rainsza. To on poświęca swój czas, ciężką pracę, by nie tylko dbać o czystość, ale też sukcesywnie restaurować to miejsce i płyty nagrobne. Wszystko po cichu, bez oczekiwania na pochwały. Jego praca trwa nieprzerwanie od 2007 r. Dodatkowo rejestruje każde rozszyfrowane nazwisko, datę urodzin czy śmierci. To niewątpliwie ogromnie wartościowa praca naukowa.
Organy piszczałkowe Schlaga w Pasiecznej
W kościele Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Pasiecznej znajdują się zabytkowe organy. Ten czterogłosowy instrument został zbudowany przez znaną na całym świecie firmę Schlag & Söhne, która swoją siedzibę miała w Świdnicy. Pierwotnie organy były zainstalowane w dawnej kaplicy staroluterańskiej przy Friedrichstrasse (obecnie ulica Westerplatte) w Jaworzynie Śląskiej. W połowie pierwszej dekady XXI w. zostały wyremontowane i przeniesione do kościoła w Pasiecznej.
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Starym Jaworowie
Rzymskokatolicki kościół filialny parafii w Milikowicach. Zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku. Reprezentował wówczas styl gotycki. W XVIII wieku (w latach 1706-1708) został przebudowany w stylu barokowym. Przed murem cmentarza kościelnego stają dwa stare kamienne krzyże monolitowe. Nie jest znany ich wiek ani funkcja. Na jednym znajduje się ryt miecza. Określane są jako tzw. krzyże pokutne. Jest to jednak hipoteza nie poparta żadnymi dowodami. Najbardziej prawdopodobne jest, że to krzyże cmentarne.
Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej w Witkowie
Ta warta obejrzenia świątynia została zbudowana w 1909 r. dla tutejszych ewangelików. Po zakończeniu II wojny światowej, od 1945 r. kościół był nieużywany. Dopiero w latach 1993 – 1999 został odrestaurowany i przywrócony do funkcji sakralnej. Świątynia o cechach neogotyckich, neorenesansowych i ludowych architektury tyrolskiej.
Krzywa Wieża
Początki istnienia wieży nikną w mrokach dziejów. Najstarsza o niej wzmianka pochodzi z 1413 roku. Jest rzadkim przykładem wolnostojącej dzwonnicy pobliskiego kościoła. Kiedy w 1590 roku miasto nawiedziło trzęsienie ziemi, odnotowano niezwykłą anomalię. Dodatkowo, jej posadowienie na grząskim gruncie, spotęgowało efekt krzywizny. Dziś wieża ma 2,14 m odchylenia od pionu i zajmuje drugie miejsce w europejskiej czołówce krzywych budynków (zaraz po wieży we włoskiej Pizie). Jest także najwyższą krzywą wieżą w Polsce. Ma aż 34 metry wysokości, co odpowiada dziesięciopiętrowemu budynkowi. Na szczyt wieży wiedzie 139 schodów a trud wejścia rekompensują przepiękne widoki, które można podziwiać z jej korony. Wieża co roku w lipcu obchodzi swoje święto pn Dni i noce krzywej wieży.
Zamek
Pierwszy zamek wybudowano prawdopodobnie zaraz po lokacji miasta w drugiej połowie XIII wieku. Warownia ta, zniszczona dwa wieki później, stała się znakomitą bazą do odbudowy dla księcia Karola I Podiebrada. Książę był wnukiem czeskiego króla Jerzego z rodu Podiebradów, który to ród władał tymi ziemiami od połowy XV stulecia. Książę Karol I odziedziczył księstwo ziębickie z siedzibą w Ząbkowicach i tu postanowił ulokować swoją rezydencję. Zamek był pierwszą na Śląsku budowlą mieszkalno-obronną noszącą cechy renesansu. Głównym projektantem był czeski architekt Benedykt Ried. Po śmierci Karola I w 1536 roku, zamek przestał być obiektem zainteresowań ze strony jego potomków, stając się wielokrotnie przedmiotem licznych zastawów. Poważnym zniszczeniom zamek uległ podczas trwania wojny trzydziestoletniej w 1646 roku. Po wielu oblężeniach i szturmach został ostatecznie opuszczony w 1728 roku. Do II wojny światowej na zamku działało muzeum regionalne i schronisko.
Śladami doktora Frankesnteina
Co z Ząbkowicami ma wspólnego doktor Frankenstein i stworzony przez niego potwór? Okazuje się, że zaskakująco wiele. W roku 1606 w mieście Frankenstein wybuchła epidemia dżumy. Niemal trzecia część miejscowej ludności straciła życie. O wywołanie zarazy oskarżono szajkę grabarzy, którzy stracili życie paląc się w ogniu ówczesnej sprawiedliwości. Dwieście lat później angielska pisarka Mary Shelley tworzy postać szalonego naukowca, który powołuje do życia bezimiennego potwora. Czym się inspirowała, co skłoniło ją do tego aby główny bohater nazywał się Frankenstein? Odpowiedź na te pytania znajduje się w mrocznym laboratorium dra Frankensteina w tajemniczych podziemiach miejscowego muzeum.
Izba Pamiątek Regionalnych
Zapraszamy do wędrówki poprzez niezliczoną ilość przedmiotów związanych z codziennym życiem mieszkańców ziemi ząbkowickiej. Od przebogatej i interesującej archeologii regionu, poprzez przepiękne, ręczne malowane meble śląskie, aż do współczesnych acz zapomnianych sprzętów codziennego użytku. Kilkanaście sal wystawowych zabierze Was w ciekawą podróż do czasów, które wydają się być coraz bardziej odległe. Budynek, który mieści to niewielkie muzeum, jest najstarszym obiektem mieszkalnym w Ząbkowicach. Pierwsza o nim wzmianka pochodzi z 1504 roku. W drugiej połowie XVI stulecia był domem dla miejscowego rycerza-rabusia Zygmunta Kauffunga. Jako budynek mieszkalny funkcjonował do lat 60. XX wieku.
Ratusz
Obecny, neogotycki ratusz jest już szóstą budowlą znajdującą się w tym miejscu. Pierwsza wzmianka o ratuszu w Ząbkowicach pochodzi z 1335 roku. Był to obiekt drewniany, wzniesiony wkrótce po założeniu miasta. Kolejną budowlę wzniesiono w latach 1533-1534. W 1618 roku podwyższono ratuszową wieżę. Kolejny remont miał miejsce w 1799 roku. W latach 1827-1828 dokonano przebudowy obiektu w stylu klasycystycznym. 24 kwietnia 1858 roku ratusz spłonął w wyniku wielkiego pożaru miasta. Na miejscu dawnego obiektu, który – z wyjątkiem fragmentu wieży – został rozebrany, w latach 1862-1864 wybudowano obecny ratusz, według projektu Alexisa Langera z Wrocławia. We wnętrzu ratusza znajduje się najcenniejsze malowidło w mieście – obraz Michaela Willmanna „Obnażenie z szat”. Jest to jeden z czterech obrazów, jakie Willmann namalował ok. 1678 roku na zlecenie opata klasztoru cystersów w Krzeszowie. W 1999 roku obraz, po renowacji, został zawieszony w sali ślubów ząbkowickiego ratusza.
Na stacji będzie czekał na turystów sam Frankenstein z przewodnikiem, który zaprowadzi do Izby Pamiątek Regionalnych. Oferujemy bilet ulgowy na wszystkie atrakcje( Krzywa Wieża + laboratorium Frankensteina + Izba Pamiątek Regionalnych) oraz bezpłatnie będzie można wejść z przewodnikiem na nowo wyremontowany Zamek.
Najlepsze wyobrażenie o urodzie Bystrzycy może dać jej ogląd z zewnątrz, z okolicznych wzgórz leżących po drugiej stronie Nysy Kłodzkiej. Dopiero stamtąd widać, jak ponad rzeką wznoszą się łagodne zakola tarasów. Niżej usadowiło się na nich dawne podegrodzie. Wyżej stare miasto pyszni się rozmaitością swoich murów, dachów i wież. Miasta takiego jak Bystrzyca nie poznaje się rutynowym „przebiegiem” po zabytkach. Trzeba koniecznie pobłądzić po jego ciasnych uliczkach i zapomnianych zaułkach, które rozdzielają najstarsze domy, powspinać się po kamiennych schodach w przesmyku wiekowych murów, przystanąć na chwilę w nieoczekiwanym olśnieniu – przed wyrafinowanym kamiennym portalem.
Bystrzyca Kłodzka ma średniowieczny i królewski rodowód. Geograficznie położona jest dość osobliwie – leży w Rowie Górnej Nysy, regionie, którego odrębność rzeźby dostrzeżono
i nazwano dopiero w poł. XX w. Po prostu Nysa Kłodzka wycięła sobie (w tzw. Obniżeniu Bystrzycy Kłodzkiej) krętą dolinę, wzdłuż której lokowało się osadnictwo.
Chociaż początki miasta nie są dokładnie znane, jego położenie na trakcie handlowym łączącym Śląsk z Czechami przesądza o istnieniu tu bardzo wczesnego osadnictwa. I to już w XI w. lokacja miasta jest najpewniej zasługą kasztelana kłodzkiego Havla z Lembergu, który otrzymał Ziemię Kłodzką we władanie od króla Czeskiego Wacława I. Niemiecka nazwa ówczesnej osady – HABELSCHWERD- tłumaczona jest jako kępa, wysepka Havla, a nazwa Bystrice pojawiła się po raz pierwszy pod datą 1369 r. Badania językoznawcze wyraźnie wskazują, że nowi osadnicy przybyli tu głównie z Hesji, Saksonii i Łużyc.
4 Lipca 1319 r. król Czeski Jan Luksemburski w uznaniu zasług Jakuba Rückera za otoczenie miasta murami nadał mu wójtostwo w Bystrzycy. Kilka miesięcy później miasto otrzymało pełną samodzielność prawną.
Swoimi bardzo licznymi zabytkami Bystrzyca Kłodzka mogłaby obdarować niejedno miasto, chociaż historia nie obchodziła się z nią łagodnie: husyci, wojna 30-letnia i Lisowczycy, Szwedzi. Nękana była często przez obce wojska i trawiona licznymi pożarami. A kiedy już uporano się z odbudową, przychodziły inne klęski: wielka powódź w czerwcu 1827r, epidemie cholery (w 1831 r., 1837 r.), czy silne trzęsienie ziemi w styczniu 1901 r.
Na szczęście Bystrzycę oszczędziły obie wojny światowe, niemal całkowicie zachował się więc jej średniowieczny układ urbanistyczny z murami obronnymi i znaczną częścią starej zabudowy. Zabytkowe domy pochodzą w większości z XIX w., ale wiele z nich ma starsze fragmenty. Są to przeważnie 2 i 3 – kondygnacyjne kamieniczki. W starych mieszczańskich kamienicach zachwycają kamienne portale, renesansowe sklepienia i barokowe formy architektoniczne.
Do najcenniejszych należą m.in. miejskie mury obronne z trzema wieżami: Wieżą Rycerską, zwaną również Czarną (z 1319 r., przekształconą w 1843 r. na dzwonnicę zboru ewangelickiego), Wieżą Bramy Kłodzkiej (ze śladami dwupiętrowej bramy) i basztą Bramy Wodnej (obok niej budowle dawnego obronnego wójtostwa z wieżą mieszkalną, ongiś wyższą jeszcze o dwa piętra). Ponadto: gotycko-renesansowy kościół św. Michała Archanioła z poł. XIII w., ratusz z XIV w., przebudowany na renesansowy, barokowa kaplica św. Franciszka Ksawerego, późnorenesansowy dwór szlachecki, kaplica św. Floriana i monumentalna kamienna kolumna wotywna Trójcy Świętej z 1736 r.- niemal teatralne przedstawienie rozdziału XII Apokalipsy. Na Małym Rynku (dawny Targ Bydlęcy) stoi dumnie symbol średniowiecznego wymiaru sprawiedliwości – pręgierz z 1556 r. Jest z kamienia i w stanie doskonałym, ma nawet tzw. kuny do mocowania skazanych. 3,5- metrowa kolumna pręgierza przypomina swym kształtem (hmm), co dodaje pikanterii wykonywanym tu wyrokom za rozpustę. (cyt. z kroniki miasta: „przez dwie niedziele gach z gachową stali przed kościołem łańcuchami przywiązani do kamienia piekielnego”).
Co też niezmiernie ciekawe i nie tak znów znamienne dla surowych średniowiecznych czasów – w 1636 r. bystrzyccy rajcowie powołali miejskiego stróża moralności, który miał za zadanie tropić wszelkie przejawy złego prowadzenia się, rozpasania, czy wręcz rozpusty. Ową instytucję traktowano widać z całą powagą, jeśli przetrwała ona prawie 90 lat. Czy zrobiła swoje i choć trochę naprawiła obyczaje – ani słowa o tym w kronikach miejskich.
W II poł. XIX w. powstają w Bystrzycy trzy kolejne fabryki zapałek. I odtąd będzie się to miasto niezmiennie z nimi kojarzyło. Nic więc dziwnego też, że właśnie tu znajduje się jedyne w Polsce (i bodaj jedno z czterech w świecie) Muzeum Filumenistyczne. Zgromadziło ono przebogaty zbiór różnych przedmiotów służących do niecenia ognia – krzesiw, lamp oliwnych, zapalniczek i etykiet zapałczanych.
Najciekawszym szlakiem turystycznym, który wybiega z Bystrzycy Kłodzkiej jest znakowana na zielono trasa przez Przełęcz Spaloną, Hutę i Starą Łomnicę do Gorzanowa. Także szlak żółty przez Starą Bystrzycę, Zalesie, Hutę i Pokrzywno do Polanicy-Zdrój.
Gmina Międzylesie o powierzchni 189 km2 jest uroczym regionem górskim, leżącym na południu Ziemi Kłodzkiej, położona w otulinie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego. Ten malowniczy zakątek może zaoferować turystom i wczasowiczom przede wszystkim warunki klimatyczne, czyste, jak przysłowiowy kryształ, górskie powietrze, nieskazitelną wodę w rzekach i w górskich strumieniach oraz rzecz najważniejszą dla wypoczynku – spokój. Górzysty teren okolic daje możliwości uprawiania nieforsowanej turystyki. Ze szczytów Masywu Śnieżnika oraz Gór Bystrzyckich, między którymi leży Międzylesie, rozciągają się szerokie i niezapomniane panoramy. Żywe i autentyczne jest tu stare budownictwo drewniane, zabytkowe kościółki wiejskie, stojące przy drogach kapliczki i krzyże.
WIEŻA WIDOKOWA NA CZERŃCU
Góra Czerniec to druga co do wielkości góra w paśmie Gór Bystrzyckich, wznosząca się na wysokość około 300 m nad Dolinę Dzikiej Orlicy położoną u zachodniego podnóża. Atrakcyjne miejsce, w którym dawniej stała platforma widokowa. Obecnie stanęła tu drewniana wieża widokowa z drzewa modrzewiowego o wysokości ok. 24 m. Położenie góry Czerniec sprawia, że z samego szczytu mamy jedyny i niepowtarzalny widok jednocześnie na Góry Bystrzyckie i Masyw Śnieżnika.
WIEŻA WIDOKOWA NA TRÓJMORSKIM WIERCHU
Na polsko-czeskiej granicy zbudowano drewnianą wieżę widokową o wysokości 25 metrów, z której roztacza się wyjątkowy widok na Masyw Śnieżnika i bardziej odległe pogórza. Nazwę wprowadził w 1946 r. dr Mieczysław Orłowicz. Jest to jedyne w Polsce miejsce, gdzie zbiegają się zlewiska trzech mórz: Bałtyckiego, Czarnego i Północnego. Na zboczu szczytu znajdują się źródła dopływu Nysy Kłodzkiej.
BASEN KĄPIELOWY W MIĘDZYLESIU
Nowoczesny kompleks z podgrzewaną wodą, wyposażony w dodatkowe elementy rekreacyjne i sportowe – boisko do siatkówki, plac zabaw dla dzieci oraz plażę leżakową. Obiekt świetnie nadaje się do rekreacji i czynnego wypoczynku dla dzieci, młodzieży, osób dorosłych oraz osób niepełnosprawnych. Położenie obiektu gwarantuje wypoczynek z dala od codziennego zgiełku w otoczeniu natury.
SOLNA JAMA (NIEM. SALZLOCHER)
Jedna z mniejszych jaskiń sudeckich. Leży na wysokości ok. 580–590 m n.p.m., na wschodnim zboczu Czerńca, 10 m ponad korytem potoku Gołodolnik, w wyrobisku starego kamieniołomu. Legenda głosi, że kiedyś mieszkańcy Różanki ujrzeli niezwykły widok – owce lizały skałę, tak jakby była na niej sól. I właśnie z tym faktem wiąże się powstanie nazwy jaskini.
IZBA REGIONALNA
Utworzona w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Międzylesie. Znajdują się w niej materiały archiwalne poświęcone historii sąsiadujących z gminą Międzylesie terenów czeskich.
BAROKOWY ZESPÓŁ ZAMKOWO-PAŁACOWY
Najcenniejszy zabytek w mieście. Jego najstarsza tzw. Czarna Wieża jest jedynym zachowanym elementem gotyckiego zamku z około 1370 r., zniszczonego podczas wojen husyckich.
DREWNIANY KOŚCIÓŁEK W KAMIEŃCZYKU, PW. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA,
Pochodzący z 1710 r. stoi na zboczu ponad wsią. Kryty gontem, oszalowany, z wieżą o cebulastym hełmie i bogatym wyposażeniem barokowym. Najcenniejsze są polichromie z 1734 r. na parapecie chóru i emporach. Natomiast pozostałe polichromie na suficie i dalszej części ścian pochodzą z 1935 r.
RUINY ZAMKU SZCZERBA (niem. Burg Schnallenstein)
Jeden z trzech tego typu obiektów na ziemi kłodzkiej (pozostałe to Homole i Karpień). Zamek strzegł przejścia granicznego na trakcie handlowym Kłodzko – Praga, przebiegającym w pobliżu obecnego Gniewoszowa.
Świdnica to malownicze miasto położone w samym sercu Dolnego Śląska, perła śląskiego baroku, dawna stolica księstwa świdnicko-jaworskiego, słynąca z wyśmienitego piwa, pysznych pierników i tradycji kupieckich. Będąc w Świdnicy koniecznie trzeba odwiedzić:
Kościół Pokoju
Wizytówką Świdnicy jest XVII- wieczny Kościół Pokoju- obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO oraz na polską Listę Pomników Historii. Kościół ten jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy. W swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju – są to, m.in.: dzwonnica, Dom Stróża, Plebania i zabytkowy cmentarz ewangelicki. Wszystkie budowle pochodzą z XVII wieku i są przykładem charakterystycznego budownictwa ryglowego. W Domu Stróża działa obecnie nastrojowa kawiarnia. Na cmentarzu ewangelickim spoczywa, m.in., konstruktor pierwszej rakiety tenisowej oraz dawny organista kościelny- uczeń J. S. Bacha. W Kościele Pokoju corocznie odbywa się Festiwal Bachowski.
Katedra świdnicka
Gotycki kościół z XIV w. z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o pięciu kondygnacjach i wysokości 101,5 m (najwyższą na Dolnym Śląsku a piątą co do wielkości w Polsce) stanowi punkt rozpoznawczy miasta. We wnętrzu szczególną uwagę przyciąga imponujący ołtarz główny, wzorowany na barokowym ołtarzu w paryskim kościele Van-de-Grace oraz gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża Katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się Katedrą i siedzibą nowej diecezji biskupiej.
Wieża Ratuszowa
Po przeprowadzonej, w latach 2010-2012, odbudowie Wieża Ratuszowa znowu dominuje nad świdnickim rynkiem. Pierwsza wieża ratuszowa zagościła w Świdnicy już w średniowieczu. Przez kolejne wieki, ulegająca klęskom żywiołowym i wojnom, wielokrotnie odbudowywana wieża, w latach 1763-1765, zyskała swój najbardziej rozpoznawalny kształt. Zdobiła świdnicki Rynek przez 202 lata, aż do feralnego dnia 5 stycznia 1967 r., kiedy po wybiciu przez dzwon kwadransowy godziny 15.15, osunęła się na przyległe budynki. Budynek nowej wieży ratuszowej ma niemal 58 m wysokości oraz 10 kondygnacji. Obiekt ozdobił zegar, którego elementy widoczne na zewnątrz, wzorowano na oryginalnym wyglądzie sprzed zawalenia się wieży. Nowa wieża zwieńczona jest hełmem i iglicą z charakterystyczną kulą.
Muzeum Dawnego Kupiectwa
Powstało w 1967 r. w ratuszu, w nawiązaniu do tradycji kupieckiej miasta. Prezentujące eksponaty związane z historią kupiectwa: wagi, odważniki oraz aranżacje dawnego sklepu kolonialnego, apteki, domu wagi i urzędu miar.. W gotyckiej Sali Rajców znajdują się cenne malowidła z XVI w. przedstawiające Sąd nad jawnogrzesznicą, Sąd Ostateczny i Ukrzyżowanie. Zobaczyć tu można również makietę XVII- wiecznej Świdnicy oraz wiele interesujących eksponatów związanych z przeszłością miasta.
Rynek
Zabudowania starówki reprezentują ciekawą mieszaninę stylów architektonicznych (od renesansu aż po secesję) i doskonale dokumentują historyczne tradycje miasta. Niektóre z nich skrywają ciekawe historie i tajemnice. W kamienicy „Pod Złotą Koroną”, która przed wiekami pełniła funkcje hotelu, przebywali między innymi królowie pruscy, a także feldmarszałek Helmut von Moltke, w narożnym domu „Pod Hermesem”, na którego kopule stoi posąg boga kupców i złodziei – znaleziono skarb – monety z okresu wojny 30-letniej, a w niezwykle bogatej kamienicy przy ul. Kotlarskiej 1 mieszkał zaś bazyliszek. W mieście można też spotkać świdnicką astronom – Marię Kunic, która przysiadła na jednaj z ławek i spoglądając w niebo, dzierży w dłoniach swoje największe dzieło – Uranię Propitię oraz stado dzików, które rozgościły się na skwerze w pobliżu Pałacu Cystersów.
Na turystów decydujących się wybrać na miejsce postoju piękną Świdnicę, będzie czekał bezpłatny przewodnik miejski , który zabierze na wycieczkę po świdnickiej starówce. Dodatkowo będzie zwiedzić wieżę ratuszową, z której można podziwiać piękną panoramę miasta.
